Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar Ders Notları

Afet Yönetmi Ünite 2

Kriz Ve Özellikleri

Kriz ; Birden bire meydana gelen kötüye gidiş, gelişme, buhran, tehlikeli an; büyük sıkıntıdır.
Krizin ilk aşaması, krizle ilgili ilk belirtilerin ortaya çıktığı oluşum aşamasıdır. Bu aşamaya “Potansiyel kriz aşaması”, “Gizli kriz” de denilmektedir. Bu aşamada mevcut riskler fark edilemez, gerekli önlemler alın­maz, risk azaltımı ile ortadan kaldırılamazsa krizin gelişim süreci de başlar. Bu noktada örgüt, iletişim sistemlerindeki sorunlardan dolayı dış çevresini izleme has­sasiyetini kaybetmiş ve buna paralel olarak uyum ve koordinasyon güçlükleri ya­şamakta olabilir.Krizin gelişme aşamasında örgütün performansında bozulma belirtileri görül­meye başlar, örgütte karmaşa ortamı doğar.

Kriz Yönetimi

Kriz yönetimi: Örgütün temel süreç ve hizmetlerine, üretim sürecine, iş gören ve yöneticilerine, dış çevresini önemli biçimde tehlikeye sokacak krizler konusunda gerçekleştirilecek bir dizi değerlendirme ve denetim faaliyetidir.

Kriz yönetimi sürecinin ilk aşaması krizin belirtilerinin saptanmasıdır. Kriz Yönetim Merkezi kriz sürecini yönlendiren temel birimdir. Krizi denetim altına almak, sürecin üçüncü aşamasıdır. Dördüncü aşama, krizin olumsuz yanlarının giderilerek, örgütün tekrar eski hâ­line dönmesine yönelik uygulanan iyileştirme faaliyetlerini kapsar.

Kriz Yönetim Aşamaları ;

1. Belirtilerin Saplanması
2. Krize hazırlık ve korunma
3. Krizi Denetim altına alma
4. Krizin olumsuz yönlerini gidermek
5. Bilgi ve tecrübe edinmek

Afet ve İlişkili Kavramlar

Afet: Doğal kaynaklı veya insanların neden olduğu, bir toplumun normal işleyişini etkileyen, toplumun yalnızca kendi kaynaklarını kullanarak önleme yetisinin ötesindeki, geniş boyutlu insan, materyal, çevresel kayıplara yol açarak bozan, felaket derecesindeki olaydır.

Tehlike: Farklı yerleri, farklı zamanlarda tek başına veya diğer afetlerle birlikte etkileyebilen doğa olaylarıdır.

Hasargörebilirlik: Bir kişinin veya belli bir insan topluğunun, bir doğal afetin etkileri ile baş edebilme, doğal afete karşı direnebilme ve afetin ardından normal duruma geri dönebilme kapasitesini etkileyen durumlardır.

Risk: Bir tehlikenin tahmin edilebilme derecesi sonucunda ortaya çıkması beklenen muhtemel kayıpların miktarıdır.

Riskleri orta­ya çıkaran faktörlerin çeşitli olması nedeniyle risk azaltımı faaliyetleri de ekono­mik, sosyal ve teknik yönleriyle çok yönlüdür. Risk azaltımının teknik boyutu;

• Fi­ziksel planlama
• Nüfus yoğunluğunun azaltılması gibi çözümleri kapsar

Sosyal boyutu;

• Toplumun afetler ve bunlardan korunma konusunda bilinçlendirilmesi,
• Gü­venlik kültürünün yaygınlaştırılması,
• Sosyal yapının bütün olarak afetlere hazır ha­le getirilmesi amacıyla sivil toplum örgütleri gibi çeşitli aktörlerin bu sürece katıl­masını ve risk azaltımının kalkınma planları içine dahil edilmesini ifade eder.

Alt Kısmı Direk Kitaptan Kopyaladım Arkadaşlar Aşırı Derecede Önemli 

Risk azaltımı kapsamında ele alınan başlıca konular; tehlikeli alanların tespit edilmesi, haritalanması, bu bölgelere kamu hizmetlerinin götürülmesinin sınırlan­ması, yerleşimi sınırlandıracak önlemler alınması; sınırlandırılan bu bölgelerin fark­lı amaçlarla değerlendirilmesi (Rekreasyon vb.); fiziksel planlama (Okul, hastane, altyapı tesislerinin çok seçenekli olarak planlanması, risk altında olan öğelerin yo­ğunluğunun azaltılması ve nüfus yoğunluğunun küçük kümeler halinde dağıtılma­sı); güçlü bir ekonomik sistemin kurulması; toplumda güvenlik kültürünün yerleş­tirilmesi; daha iyi mühendislik ve inşaat tekniklerinin uygulanması; afetler karşısın­da etkin bir yönetim sisteminin oluşturulmasıdır. Bu konular çerçevesinde risk azaltımı faaliyetinin hedefleri, tehlikenin doğası, hasar görebilirlik ve mevcut kapa­site konusunda yöneticilerin ve halkın bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi; hasar görebilirlik durumunun analiz edilmesi ve buna yol açan faktörlerin belirlenmesi; bölgeyi hasargörebilir hâle getiren kökleşmiş nedenleri, baskı unsurlarını ve gü­vensiz koşulları ortaya koymak; risk azaltımını, sürdürülebilirlik yaklaşımı içine en­tegre etmek; yaşam kalitesini artırarak riskleri azaltmak; afet sonrasında yeniden inşa sürecinde risk azaltımını esas hedef olarak belirlemek, toplumda güvenlik kültürünü yaygınlaştırmaktır.

Afet Yönetimi

Afet yönetimi: Afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılması, afetlere karşı hazırlıklı olunması ve afet anında hızlı ve etkili kurtarma, ilk yardım, geçici barındırma ve yeniden inşa faaliyetlerinin yürütülebilmesi için toplumun tüm imkan ve kaynaklarının afet öncesi ve afet sonrasında yönlendirilmesi, rasyonel kullanımını gerektiren geniş bir kavramdır.

1. Aşama ; Afetin meydana gelmesinden önceki aşama afet öncesi olarak adlandırılmakta­dır. Afet öncesi süreç afete uğraması muhtemel olan topluluğun mümkün olan öl­çüde afete hazırlıklı hâle getirilmesini amaçlamaktadır.

2. Aşama ; Afet yönetiminin ikinci aşaması ise afet anı ve hemen sonrasıdır. Afetin olduğu andan itibaren ilk saatleri ve ilk birkaç günü kapsar. Bu süreçte yapılan başlıca fa­aliyetler şunlardır; afetin ilk döneminde yapılacak olan kurtarma ve ilkyardım ça­lışmaları; mümkün olan en kısa sürede çok sayıda insanın hayatını kurtarmak, ya­ralıların tedavisini sağlamak ve açıkta kalanların su, yiyecek, giyecek, ısınma, ba­rınma, korunma gibi hayati ihtiyaçlarını en kısa sürede ve en uygun yöntemlerle karşılamak; yangın gibi ikincil tehlikelerin önlenmesi amacıyla elektrik, gaz, akar­yakıt depolama sistemlerinde gerekli önlemleri almak; yeniden inşa aşaması için temel oluşturacak hazırlıkları yapmak (Hasar tespitlerinin yapılması, kriz merkez­lerinin oluşturulması gibi).

3. Aşama ; Afet yönetiminin son aşaması afeti izleyen ilk günlerin ardından gelen uzun sü­reci, afet sonrasını ifade eden yeniden inşa aşamasıdır. Afetin hemen ardından acil müdahaleyi takip ederek afete uğrayan bölgenin normal hayata geri dönmesine ka­dar geçen süredeki çalışmaları kapsar.

Türkiye de Doğal Afetler

Ülkemizde sık yaşanan doğal afetler, deprem başta olmak üzere sel, toprak kayması, kaya düşmesi ve çığdır. Doğal afetin türüne göre bakıldığında bu hasar­ların %66’sı depremlerden, %15’i sellerden, %10’u toprak kaymasından, %7’si kaya düşmesinden, %2’si de meteorolojik olaylardan kaynaklanmaktadır.

Türkiye de Afet Yönetim Sistemi

Ülkemizde afet yönetimine ilişkin genel düzenlemeler, 1982 Anayasasının 119, 120, 121 ve 122. maddeleri başta olmak üzere diğer kanun ve yasal düzenlemeler ­le şekillenmektedir.
Sistemin örgütlenme boyutunda esas kurum Başbakanlığa bağlı Afet ve Acil Du­rum Yönetimi Başkanlığıdır. Bu yapının kurulması ile daha önceden afet yönetim sisteminde yer alan Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü, Afet İşleri Ge­nel Müdürlüğü ve Sivil Savunma Genel Müdürlüğü kaldırılmış ve görevleri bu yeni kuruma devredilmiştir.