Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar Ders Notları

E-Devlet ve Türkiye’de Uygulamalar

Bilgi Toplumu Ve Kamuda Bilişim

Günümüzde bilişim kavramı içinde ele alabileceğimiz mobil iletişim araçları, Internet ve web teknolojileri, kamu yönetimine;

• Bilgi üretim ve yönetiminde,
• Etkileşimli çevrimiçi hizmetler üretme ve sunmada,
• Küresel düzeyde güvenlik yönetiminde,
• Ekonomi yönetiminde ve
• Demokratik açılımlar sağlamada hem fırsatlar sunmakta hem de yeni tehdit­ler getirmektedir.

Ağ toplumu, bilgi ve iletişim teknolojileriyle tüm aktörlerin birbirleriyle karşılıklı etkileşiminin olduğu bir toplum olarak ortaya çıkmaktadır. Öyle ki bilişim alanının gücüyle insanoğlu giderek ağların içine çekilmektedir.

Bilgi toplumu, bilgi ve iletişim teknolojilerinin günümüzde ulaştığı zaman ve mekân sınırlılıklarını aşmaya hizmet eden yeni fırsat ve kabiliyetleriyle biçimlenen toplum olarak adlandırılmaktadır.

• İlkel toplum
  • Doğa, avlanma
• Tarım toplumu MÖ.800-l750’ler
  • Toprak, basit iş bölümü
• Sanayi toplumu
  • Makineleşme
• Bilgi toplumu-Ağ toplumu
  • Dijitalleşme, Ağlar

AB ve Bilgi Toplumu Çalışmaları

Avrupa Birliği Konseyi, üye ve aday ülkeleri bilgi toplumuna dönüştürme hedefi ile 23 Mart 2000’de Lizbon’da yapılan toplantısında e-Avrupa girişimini başlatmış­tır. Bu girişimin temel amaçları;

• Okullara, iş dünyasına, yönetim birimlerine ve tüm vatandaşlara İnternet eri­şimi sağlamak,
• Bilgisayar okur-yazarlığı yüksek bir Avrupa oluşturmak,
• Tüm işlemlerde, güçlü toplumsal katılım ve vatandaşların güvenini sağla­mak, olarak ifade edilmiştir.

Türkiye Bilgi Toplumu Stratejisi

Ülkemizde bilgi toplumu strateji plan hazırlık çalışmalarına 2005’te başlanmıştır. 11/07/2006 tarihli ve 2006/38 sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararı’yla onaylanan Bilgi Toplumu Stratejisi ve ek’i Eylem Planı 28/07/2006 tarihli ve 26242 sayılı Res­mi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bilgi toplumu stratejisi, vatandaşın dönüşümü, işletmelerin dönüşümü ve devletin dönüşümü olmak üzere üç temel üzerine oturtulmuştur.
Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşüm süreci, yedi temel stratejik öncelik içermek­tedir:

1. Sosyal Dönüşüm: Herkes için bilgi ve iletişim teknolojileri fırsatı
2. BİT’in İş Dünyasına Nüfuz etmesi: BİT odaklı rekabet avantajı sağlama
3. Vatandaş Odaklı Hizmet: Dönüşümü Kullanıcı ihtiyacına dönük hizmet su­numu
4. Kamu Yönetiminde Modernizasyon: Süreç yapılanmasına uygun e-devlet yapısı
5. Küresel Rekabetçi Bilgi Teknolojileri Sektörü: Bilgi teknolojileri alanında uluslararası oyuncu
6. Rekabetçi, Yaygın ve Ucuz İletişim Altyapı ve Hizmetleri: Vatandaşlara ucuz, nitelikli genişbant erişimi
7. Ar-Ge ve Yenilikçiliğin Geliştirilmesi: Küresel pazarın taleplerine uygun ye­ni ürün ve hizmetler

Bilgi toplumu strateji belgesinde “Kamu Yönetiminde Modernizasyon” için ön­görülen temel strateji;
 
Bu bağlamda;

• Kamu kurumları arasında işbirliği ve birlikte çalışabilirlik yeteneklerinin ge­liştirilmesi,
• İş süreçlerinde verimliliğin artırılması,
• Bilgiye dayalı politika ve karar oluşturma süreçlerinin geliştirilmesi,
• Kamu bilgi ve iletişim teknolojileri alımlarında, açık standartların kullanımı­nı hedef olarak belirlenmiştir.

Bu hedeflere ulaşmak için,

• Bilgi toplumu kurumsal yapılanması,
• Ortak teknoloji hizmetleri ve altyapı,
• Etkin tedarik yöntemi,
• Veri ve bilgi yönetimi,
• Elektronik iletişim,
• İnsan kaynağı ve yetkinlik gelişimi,
• Güvenlik ve kişisel bilgilerin mahremiyeti konularında eylemler belirlenmiştir.

e-Devlet Ve e-Hizmet Nedir ?

E-devlet;  En geniş tanımıyla, kamusal politika geliştirme sürecini güçlendirmek, kamu hizmetlerinde etkinlik sağlamak ve demokratik süreçleri iyileştirmek için kamu idaresinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) kullanılmasını ifade eder.

E-hizmet; Devletin BİT kullanarak ürettiği ve sunduğu hizmetleri ifade eder.

E-devlet ve Temel Sorun Alanları

E-devletin örgütsel-yönetsel ve toplumsal alanda ortaya çıkarabileceği sorunları şöyle özetleyebiliriz:

• Gizlilik- güvenlik ve etik sorunlar
• Ölçeklendirme sorunları
• Mali kaynakların yetersizliği
• Kurumsal özerklikte erezyon
• Demokratik değerlerin yok sayılması
  • Temsil
  • Adalet
  • Hesap verebilirlilik

E-dönüşüm ve E-devletin önündeki engeller ;

• Toplumsal, kurumsal ve bireysel düzende sosyal dönüşüme hazırlıksız olmak
• Teknik sorunlar
• Mali kaynak yetersizliği
• Yönetsel Sorunlar
• Ortak Çalışma ve işbirliğinin olmaması
• Bilgi üretim ve yönetimi sorunları
• Lider desteğinin eksikliği
• Değişime direnç
• Mevzuattan kaynaklı sorunlar
• e-Dönüşüm kültürü oluşturamadan kaynaklanana sorunlar

Aşağıda listelenen e-devletin ortak plat­form ve arayüzlerini geliştirmeden sorumlu kurumları da e-devletten sorumlu ku­rumlar arasında sayabiliriz:

• MERNİS-KPS, İçişleri Bakanlığı, Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü
• TAKBİS, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
• Coğrafi Bilgi Altyapısı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Coğrafi bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü
• MERSİS, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

e-Devlet Uygulamaları

Aşağıda, Türkiye’de gerçekleştirilen önemli kamu bilişim projelerinden bazı ör­nekler sıralanmıştır:

Siber Saldırı Türleri ;

• Program manüplasyonu,
• Sahtekârlık ve taklit,
• Erişim araçlarının çalınması,
• Kimlik çalma,
• Ticari bilgi çalma,
• İstihbarat amaçlı faaliyetler,
• Takip ve gözetleme,
• “Hack” leme,
• Virüsler, Kurtçuklar (worms), Truva atları (Slammer, MsBlaster, Sobig),
• Ajan yazılım (spyware),
• Spam
• Hizmeti durduran saldırılar.

Bilgi Güvenliği Nasıl Sağlanır ?

Bilgi güvenliği, teknik, yönetsel ve eğitimi ve farkındalık yaratma ile sağlanır.
Yönetsel Önlemler

• Güvenlik Politikaları
  • Kurumsal Güvenlik Politikası
  • Konuya Özel Güvenlik Politikası
  • Sisteme Özel Güvenlik Politikası
• Standartlar ve Prosedürler
  • Konfigürasyon Yönetim Prosedürü
  • wp-contentleme ve wp-contentleme Ortamlarını Saklama Prosedürü
  • Olay Müdahale Prosedürü
  • İş Sürekliliği ve Felaket Kurtarma Prosedürü
• Güvenlik Yaşam Döngüsü
  • Sistem Güçlendirme -Hazırlık
  • Saldırı / Sorun Tespiti
  • Tespit edilen olaya özgü önlemlerin alınması / kurtarma
  • İyileştirme, tespit edilen olayın tekrarını önleyecek önlemler
• Minimalist Yaklaşım
  • Kimseye gerektiğinden fazla erişim hakkı tanımama
  • Kimseye gerektiğinden fazla bilgi vermeme
  • Gerekmeyen hiçbir yazılımı yüklememe
  • Gerekmeyen hiçbir hizmeti sunmama