Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar Ders Notları

Yönetişim ( ÜNİTE 7 )

Yönetişim; Yönetilen temsilcilerinin karar sürecinde yer almaları sağlanarak yönetime katılma uygulamasını gerçekleştirdiğinden, demokratikleşmenin temel kavramlarından biri olan katılmalı yönetimi uygulamaya sokmaktadır.

Yönetme ve yönetişim kavramları arasında temel farklılıklar şöyledir: Yönetim kavramı hükümet etmek anlamındadır ve hiyerarşik ve bürokratik yapıya dayalı yönetim anlayışını ön plana çıkarır; yönetişim kavramı ise yönetim sürecinde rol oynayan aktörlerle örgütler arasındaki etkileşimi ve formel ya da resmî sıfatı bu­lunmayan kişilerin, grupların ve kuruluşların katılımını, hiyerarşik bürokratik yapı yanında, hükümet dışı aktörlerin de etkin bir şekilde yönetim faaliyetinde yer al­masını ifade etmek üzere kullanılmaktadır.
Yönetimin hiyerarşik ilişkisi karşısında yönetişimin heterarşik ilişkisi vurgulan­maktadır. Bu çerçevede heterarşi; karşılıklı ilişki ve bağımlılık hâlindeki faaliyetle­rin eş güdümünü ve kendi kendini organize eden kişiler arası ağları, örgütler ara­sı eş güdümü ve sistemler arası döngüyü içermektedir.

Yönetişimin Temel İlkeleri

Şeffaflık

Şeffaflık ilkesi, yönetişimin aktörlerinin kararları ve uygulamalarına bireylerin ko­layca erişebilirliği anlamında kullanılmaktadır.

Hesap Verebirlirlik

Hesap verebilirlik, bir kurumdaki görevlilerin, yetki ve sorumluluklarının kullanıl­masına ilişkin olarak ilgili kişilere karşı cevap verebilir olma, bunlara yönelik eleş­tiri ve talepleri dikkate alarak bu yönde hareket etme ve bir başarısızlık, yetersiz­lik ya da hilekârlık durumunda sorumluluğu üzerine alma gerekliliğidir.

Katılımcılık

Yönetişim yaklaşımında vatandaş sadece “yönetilen” değil, aynı zamanda bir “pay­daş” olarak görülmektedir.

Cevap Verebilirlik

Yönetimin toplumsal değişime hızla yanıt verecek kapasite ve esnekliğe sahip ol­ması, genel kamu yararını tanımlarken sivil toplumun beklentilerini de dikkate al­ması, yönetimin rolünü eleştirel bir sorguya tabi tutmaya istekli olması bu noktada cevap verebilirliği anlatmaktadır.

Hukukun Üstünlüğü

Yönetişimin temel ilkelerinden olan hukukun üstünlüğü, kurumların adil olarak oluşturulan yasal çerçeveler içinde hareket etmeleri ve kişilerin kendi davranışları­na kanunun tatbik edilebileceğini kabul etmeleri anlamına gelmektedir.

Etkinlik

Etkinlik, sonuca ulaşmada gösterilen başarı olarak ifade edilmekte olup; uzun dö­nem vizyonu koruma, kaynakların etkin kullanımı, bunun için teknik donanım, in­sanların birtakım kaygılarına karşı duyarlı olma, bu kaygıların ifade edilebildiği ve çözüm arandığı bir ortam yaratma gibi kriterlerle ölçülmektedir.

Eşitlik

Eşitlik ve adalet açısından yönetişim anlayışı, işlemlerde taraf tutmamayı zorunlu kılan açık yasal bir çerçeveyi, etkin, etkili, bağımsız ve tarafsız yargı denetimini ge­rektirmektedir.
Subsidiarite ilkesi gereği hizmette halka yakınlık nedeniyle kamu hizmetlerini, hal­ka en yakın makamların sunmasının daha verimli ve demokratik olacağı düşünül­müştür.